Οι συγχωριανοί μας που ήταν στο πεδίο της μάχης κατά τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 είναι:

  • Αντωνίου Κωνσταντίνος: 23 χρονών
  • Γεωργίου Μιχαήλ: 21 χρονών
  • Ιακώβου Σάββας: 21 χρονών
  • Πιερή Γιώργος: 23 χρονών, πολέμησε στο Δομοκό (3ος λόχος, 3ο Τάγμα Πεζικού)
  • Τσερκεζής Σωφρονίου Σάββας, κατατάγηκε στις 21 Μαρτίου 1897,  πολέμησε στο Δομοκό  (2ο Τάγμα Ανεξάρτητου Σώματος Τερπίζη)
  • Χριστοδούλου Νικόλαος: 25 χρονών
  • Χριστοφόρου Σάββας: 20 χρονών

Πηγή:
Κώστα Παπαγεωργίου, ΜΑΖΩΤΟΣ, Ένα Χωριό Με Ομορφιά και Ιστορία, Κύπρος 2009

Κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα, ο Μαζωτός παρείχε σημαντική οικονομική βοήθεια. Συγκεκριμένα, τον Οκτώβρη του 1906, οι κάτοικοι του Μαζωτού κατάφεραν να συγκεντρώσουν 186 γρόσια για τους πρόσφυγες της Ανατολικής Ρωμυλίας.

Πηγή:
Κώστα Παπαγεωργίου, ΜΑΖΩΤΟΣ, Ένα Χωριό Με Ομορφιά και Ιστορία, Κύπρος 2009

Οι κάτοικοι του Μαζωτού που έλαβαν μέρος στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι:

  • Σάββας Ιακώβου
  • Αντώνιος Πιστόλας

Σύμφωνα με τον Κώστα Παπαγεωργίου, η κατάταξη των Κυπρίων γινόταν στην Αμμόχωστο, όπου και εκπαιδεύονταν ως μουλαράδες και έπειτα, αφού δημιουργούνταν από τον υπεύθυνο ομάδες των δέκα, στέλνονταν στη Θεσσαλονίκη, βάση του Μακεδονικού Μετώπου.

worldwar1_01

Πηγή:
Κώστα Παπαγεωργίου, ΜΑΖΩΤΟΣ, Ένα Χωριό Με Ομορφιά και Ιστορία, Κύπρος 2009

Οι κάτοικοι του Μαζωτού που συμμετείχαν στους βαλκανικούς πολέμους ήταν:

  • Ιωάννης Μ. Κουννούσιης: Πολέμησε στην Ελλάδα, εναντίον Τούρκων και Βουλγάρων.
  • Κωστής Κ. Μάντης: Ήταν εθελοντής από την αρχή, πολέμησε σε πολλές μάχες και προβιβάστηκε σε δεκανέα.
  • Νικόλας Γ. Κουμμουλής: Πληγώθηκε στο Β’ Βαλκανικό Πόλεμο.
  • Παναγιώτης Ν. Κοτζιάπασιη: Κατατάγηκε στο ιππικό και προβιβάστηκε σε δεκανέα.
  • Σάββας Σ. Τσερκεζής: Βρέθηκε στο πεδίο της μάχης από την αρχή του πολέμου. Πολέμησε και στους δυο βαλκανικούς πολέμους, συγκεκριμένα σε έξι μάχες. Τραυματίστηκε στο πόδι, την τελευταία μέρα του Β΄ Βαλκανικού Πολέμου.

Οι Μαζωθκιανοί που ήταν στον τελευταίο κυπριακό λόχο:

  • Γεώργιος Χ. Μελής
  • Ευδόκιος Μιχαήλ Κροκότσης
  • Ηρακλής Α.  Καραγεώργη
  • Λάμπρος Γ. Κατσώνης
  • Μιχαήλ Κ. Γιορταμλής
  • Νικόλαος Κ. Ξυδιάς
  • Φίλιππος Γ. Φιλίσας
  • Χαράλαμπος Ν. Πουσιανίδης

Πηγή:
Κώστα Παπαγεωργίου, ΜΑΖΩΤΟΣ, Ένα Χωριό Με Ομορφιά και Ιστορία, Κύπρος 2009

Οι κάτοικοι του Μαζωτού που συμμετείχαν στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο:

  • Ανδρέας Γλυκύς
  • Ανδρέας Κωνσταντίνου
  • Ανδρέας Ξυδκιάς
  • Αντώνης Μπότσαρης
  • Αντώνης Πάτσαλος:  Σκοτώθηκε στην Κρήτη από τους Γερμανούς. Εκεί βρίσκεται και ο τάφος του.
  • Βασίλης Μαυράντωνας
  • Γεώργιος Αρέστη
  • Γεώργιος Κουννούσιης
  • Γεώργιος Ξυδκιάς: Κρατήθηκε αιχμάλωτος από τους Γερμανούς σε στρατόπεδο συγκεντρώσεως στη Γερμανία και απελευθερώθηκε με το τέλος του πολέμου.
  • Ηρακλής Βαρνάβα
  • Νικόλας Καραγιώργης
  • Νικόλας Πιπονίδης
  • Ξενοφών Χρ. Ζαβός: Κρατήθηκε αιχμάλωτος από τους Γερμανούς σε στρατόπεδο συγκεντρώσεως στη Γερμανία και απελευθερώθηκε με το τέλος του πολέμου.
  • Σάββας Βασιλείου
  • Στυλλής Βαρνάβα
  • Χαράλαμπος Ηρακλέους
  • Κώστας Κίρλαππος: Ζει στο Μαζωτό. Σύμφωνα με πληροφορίες του ιδίου, οι οποίες παρουσιάζονται στο βιβλίο Κώστα Παπαγεωργίου, ΜΑΖΩΤΟΣ, Ένα Χωριό Με Ομορφιά και Ιστορία*, το 1942 κατατάγηκε στον αγγλικό στρατό. Υπηρέτησε ως πυροσβέστης στη Λευκωσία, αφού προηγουμένως έτυχε κάποιας βασικής εκπαίδευσης στο στρατόπεδο Πολεμιδιών. Στη συνέχεια, πήγε στην Παλαιστίνη-όπου καθημερινά μαζί με άλλους στρατιώτες γέμιζε χιλιάδες βαρέλια και  έπειτα τα φόρτωνε σε πλοία στο λιμάνι της Χάιφας-  στην Αίγυπτο και στη Συρία. Το 1946, αποστρατεύτηκε.
  • Αντώνης Κονναρίδης: Σύμφωνα με πληροφορίες που συγκέντρωσε ο Κώστας Παπαγεωργίου*, πριν πάει στο μέτωπο, τον είχαν οδηγήσει με άλλους συγχωριανούς και συμπατριώτες στη Θεσσαλονίκη για εκπαίδευση, απ’ όπου και  συνελήφθηκαν και  μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδο συγκεντρώσεως. Ο  Αντώνης Κονναρίδης, μαζί με  τον Κουρούγιαννη και τους συγχωριανούς Αντώνη Μπότσαρη και Ξενή Χρ. Ζαβό, προσπάθησαν να αποδράσουν μέσω ενός λαγουμιού με ακάθαρτα νερά, μήκους 100-120 μέτρα.  Ο Κονναρίδης, τη στιγμή της απόδρασης, αντιλήφθηκε πως πυροβόλησαν θανάσιμα τον Κουρουγιάννη, έτσι αποφάσισε να επιστρέψει στο στρατόπεδο συγκεντρώσεως. Ο «δρόμος» της επιστροφής ήταν τρομερά δύσκολος, ειδικά αν σκεφθεί κανείς πως έπρεπε με οπίσθια κίνηση να περάσει μέσα από τα βρομόνερα.  Στη συνέχεια, οδηγήθηκε στην Καλαμάτα και από εκεί σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Τσεχοσλοβακία για τριάμισι χρόνια. Όταν ο πόλεμος τελείωσε, οι αμερικάνοι στρατιώτες, τον παρέδωσαν στους Άγγλους και αυτοί μέσω Αιγύπτου τον έστειλαν πίσω στην πατρίδα. Ο Ζαβός κατάφερε να αποδράσει αλλά δυστυχώς στη συνέχεια οδηγήθηκε σε κρατητήρια στην Ιταλία, αφού μετά την απόδραση συνελήφθηκε από ιταλούς στρατιώτες.
worldwar2_01
worldwar2_02
worldwar2_03
worldwar2_04
worldwar2_05
worldwar2_06

Πηγή:
* Κώστα Παπαγεωργίου, ΜΑΖΩΤΟΣ, Ένα Χωριό Με Ομορφιά και Ιστορία, Κύπρος 2009

Κατά τον απελευθερωτικό αγώνα 1955-59,  ο Μαζωτός συμμετείχε ενεργά προσφέροντας βοήθεια, στέγη, φιλοξενία, περίθαλψη στους αγωνιστές.  Στο χωριό υπήρχαν μάλιστα δυο κρησφύγετα για τους καταζητούμενους αγωνιστές , το ένα στο σπίτι της Ιφιγένειας Βρυωνίδου και το άλλο  στην τοποθεσία «Μερσινούδκια» στην παράλια περιοχή του χωριού.

Ο Μαζωτός αποτέλεσε έδρα Τομεάρχη για την πεδινή περιοχή Λάρνακας. Από τον Μαζωτό διανεμόταν οπλισμός και γραπτό υλικό  της Ε.Ο.Κ.Α. Ως  ομαδάρχης του Μαζωτού  αρχικά ήταν ο Κώστας Μ. Χαϊλή και μετά τον Απρίλη του 1957 ,όταν συνέλαβαν τον Χαϊλή, ο Ευδόκιος Νικολάου- Κίτσιος. Στην ομάδα του Μαζωτού προσέφεραν τις υπηρεσίες του πάρα πολλοί συγχωριανοί, μερικοί από αυτούς ήταν οι ακόλουθοι:

Γεώργιος Μ. Κούκος,  Θεόδωρος  Στ. Θεοδώρου, Μιχαήλ Στ. Θεοδώρου, Γεώργιος Μ. Χαϊλή, Ρένος Στ.  Τσιαϊλή, Παπαχριστόφορος Τρύφωνος, Ευδόκιος Νικολάου, Γεώργιος Ν. Πιστόλα, Σάββας Ν. Πιστόλα, Σολωμός  Θ. Πύργος, Κώστας Αργυρού, Ιφιγένεια Βρυωνίδου, Ευρυδίκη Νικολάου, Ελένη Δημητρίου, Φαίδρος Βασιλείου, Σταύρος Κ. Φουκαράς (Μουστάκας), Μιχαλάκης Στ. Τσιαϊλή, Αντώνης Μίλλα, Αργυρός Μιχαήλ, Αρργυρός.

Επιπρόσθετα, στο Μαζωτό αναζήτησαν καταφύγιο καταζητούμενοι αγωνιστές, μερικοί από αυτούς είναι:

Πετράκης Κυπριανού, Ηλίας Φιλιαστίδης, Κυριάκος Κουππής, Σωτηράκης Γιαννάκη, Άγγελος Κωνσταντινίδης, Ανδρέας Κάτσουρας (Σκορδαλλός), Γεώργιος Κωνσταντίνου, Φαίδων Ι. Φαίδωνος, Κωστάκης Καλαβασιώτης, Σωτήρης Αγγελή, Αντώνης Παπαλουκά.

Σημαντική υπήρξε η συμβολή της Ιφιγένειας Βρυωνίδου που στο σπίτι της , όπως αναφέρθηκε  και πιο πάνω, υπήρχε κρησφύγετο.  Η Βρυωνίδου ήταν «μαμμού» (μαία), γι’ αυτό και ήξερε να προσφέρει νοσηλευτική βοήθεια στους πληγωμένους αγωνιστές.  Χαρακτηριστικό είναι πως οι αγωνιστές την αποκαλούσαν «Ελλληνίδα Μάνα»,  σύμφωνα με τον Κώστα Παπαγεωργίου * που μεταφέρει την πληροφορία που απέσπασε από συνέντευξη του Σωτηράκη Γιαννάκη σε κυπριακή εφημερίδα.  Ο Σωτηράκης Γιαννάκη ήταν ένας από αυτούς που έφτιαξαν το κρησφύγετο, μαζί με τον Ηλία Φιλιαστίδη και  τον συγχωριανό μας, Ευδόκιο Νικολάου στη στέγη ενός δωματίου και μπαινόβγαιναν σ’ αυτό με τη βοήθεια ενός σχοινιού. Το κρησφύγετο  χρησιμοποιούσαν ο  Σωτηράκης Γιαννάκη και  ο Ηλίας Φιλιαστίδης.

agwnas55_01
agwnas55_02
agwnas55_03

Πηγή:
* Κώστα Παπαγεωργίου, ΜΑΖΩΤΟΣ, Ένα Χωριό Με Ομορφιά και Ιστορία, Κύπρος 2009

Κατά τη διάρκεια των κοινοτικών ταραχών, οι κάτοικοι προσέφεραν τις υπηρεσίες τους μέσω των ομάδων της εθνοφυλακής που στόχο είχαν την παρεμπόδιση εχθροπραξιών από μέρους των Τουρκοκυπρίων.  Στην περιοχή του χωριού, δεν υπήρξαν θύματα. Σκοτώθηκε από πυροβολισμούς Τουρκοκυπρίων, ένας Μαζωθκιανός, ο Λάμπρος Γεωργίου.

community1963_01
community1963_02

Πηγή:
Κώστα Παπαγεωργίου, ΜΑΖΩΤΟΣ, Ένα Χωριό Με Ομορφιά και Ιστορία, Κύπρος 2009